We hebben allemaal de neiging om pijn en onprettige gevoelens te negeren. (Zie deze blog.) Dat doen we door te vluchten, afleiding te zoeken en te verdoven. Op korte termijn lijkt dat vaak te werken, maar op de lange termijn wordt ons probleem er erger door. Maar ook met ons verstand kunnen we onze pijn en ongewenste gevoelens negeren, en daar gaan we vandaag dieper op in.
We hebben veel aan ons gezonde verstand te danken. Daardoor zijn we in staat om problemen op te lossen en dankzij ons vermogen om logisch na te denken en te analyseren kunnen we controle op ons leven krijgen. Gezien de macht van ons verstand is het niet meer dan logisch dat we met ons verstand ook proberen de controle te krijgen op hoe we ons voelen.
Helaas werkt dat niet. Gevoelens die we onderdrukken, komen des te sterker naar boven. Net als een bal die je onder water probeert te drukken. Hoe harder je erop drukt, hoe meer de bal omhoog wil.
Hoe komt dat en waar heeft dat mee te maken? We zetten drie punten op een rij.
- De inhoud van ons denken
Deze gedachten zijn evaluatief (oordelend) of dwingend. Een evaluatieve gedachte geeft een oordeel over een situatie of over onszelf. Dwingende gedachten zijn gedachten waarbij we onszelf iets opleggen, waarbij we iets van onszelf moeten. Ze gaan vaak naadloos in elkaar over. Zo denk ik weleens: Nu heb ik het alweer over iets wat me dwarszit; ze zullen me wel een zeurpiet vinden. (Evaluatieve gedachte.) Een volgende keer zal ik erop letten dat ik de ander laat praten en dat ik niet weer klaag. (Dwingende gedachte.) - Het samensmelten van gedachten met wie we zijn
Dat zijn gedachten die zo vanzelfsprekend zijn geworden dat we ze beschouwen als de waarheid, alsof ze de ervaring zelf zijn. Zo heb ik jarenlang geleefd vanuit de gedachte ‘ik ben niet goed zoals ik ben’. Die gedachte – of beter gezegd: dit oordeel – was mijn realiteit en werd mijn identiteit. Daardoor had die een sterke invloed op hoe ik me voelde en op mijn gedrag. - Ons voorstellingsvermogen
Vaak gebruiken we ons voorstellingsvermogen negatief, bijvoorbeeld door te piekeren over ons verleden. Zoals: Als ik nou dat of dat had gedaan, zou het dan ook mis zijn gegaan? Wat had ik kunnen doen om dit te voorkomen? We kunnen ons voorstellingsvermogen ook gebruiken om rampscenario’s voor de toekomst te bedenken; oftewel: piekeren en je zorgen maken. Je bent bijvoorbeeld verliefd op een man, maar piekert: Zou hij ooit verliefd op mij worden? Wat als dat niet zo is en ik blijf wel verliefd op hem? Het nare is dat wij vaak in de realiteit van die gedachten geloven, want anders zouden ze ons niet een vervelend gevoel geven.
Bij al die processen is het probleem dat we de ervaring niet nemen zoals die is, maar dat we die met ons verstand willen beheersen. We willen ons niet onzeker, angstig, moe, somber, schuldig of gefrustreerd voelen. Met ons verstand proberen we het leven naar onze hand te zetten. Bij emotionele problemen is ons verstand echter een slechte raadgever! Luister er daarom niet te veel naar, als je emotioneel gezien niet zo lekker in je vel zit. Luister in dat geval naar je hart!
Welke van de drie processen herken jij in je leven? Welke ervaring neem jij niet zoals die is? Wil jij met je verstand beheersen?
Tekst: © Lenie Kap
PS Kun jij nog wel wat hulp gebruiken bij het leren aandachtig en of voluit te leven? Dan ben je van harte welkom bij de training Aandachtig Leven (start 7 maart) en of Voluit leven (start 16 mei). Kijk hier voor meer informatie.
Recente reacties